Λεξικο Ορων

Συντομογραφίες και ορολογία πληροφορικής που συναντιούνται συχνά στα κείμενα του Σαν Σήμερα στους Υπολογιστές και η μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα.
(Πηγή: wikipedia)

Στο τέλος της σελίδας θα βρείτε και τους πιο συνηθισμένους τύπους θυρών στους υπολογιστές.

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

• ADC (Analog to Digital Converter) – μετατροπέας αναλογικού (σήματος) σε ψηφιακό
• AI (Artificial Intelligence) – τεχνητή νοημοσύνη
• ALU (Arithmetical and Logical Unit): Αριθμητική και Λογική Μονάδα (ΑΛΜ)
• ASCII (American Standard Code for Information Interchange) – Κώδικας ASCII (κωδικοποιημένο σύνολο χαρακτήρων)
• ASM (Assembly Language) – συμβολική γλώσσα, συμβολογλώσσα)
• CAD (Computer Aided Design) – Σχεδιασμός με τη βοήθεια υπολογιστή
• CISC (Complex Instruction Set Computing) – Υπολογιστής Σύνθετου Συνόλου Εντολών (βλ. και RISC)
• CMOS (Complementary MOS) – Συμπληρωματικό MOS (βλ. MOS)
• CPU (Central Processing Unit) – Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (ΚΜΕ), ή απλά επεξεργαστής
• CD (Compact Disc): οπτικός δίσκος
• DAC (Digital to Analog Converter) – μετατροπέας ψηφιακού (σήματος) σε αναλογικό
• DMA (Direct Memory Access) – Άμεση Πρόσβαση Μνήμης
• DSP (Digital Signal Processor) – επεξεργαστής ψηφιακού σήματος
• DVD (Digital Versatile Disc): Ψηφιακός Πολυμορφικός Δίσκος (αδόκιμος όρος)
• ERP (Εnterprise Resource Planning Systems) – συστήματα ενδοεπιχειρησιακού σχεδιασμού
• FPU (Floating Point Unit) – Μονάδα Κινητής Υποδιαστολής (στις CPU). Αρχικά αυτό το ρόλο είχαν οι μαθηματικοί συνεπεξεργαστές
• GPU  (Graphics Processing Unit) – Μονάδα Επεξεργασίας Γραφικών (3D)
• GUI (Graphics User Interface): Γραφική Διεπαφή Χρήστη, Γραφική Διεπιφάνεια Χρήστη, Γραφικό Περιβάλλον Χρήσης
• IC (Integrated Circuit) – ολοκληρωμένο κύκλωμα
• ICT (Information and Communication Technologies) – Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)
• ΙΡ (Internet Protocol): Πρωτόκολλο επικοινωνίας στο Internet
• ISP (Internet Service Provider) – Πάροχος Υπηρεσιών Διαδικτύου ή Παροχέας Υπηρεσιών Διαδικτύου
• LAN (Local Area Network) – τοπικό δίκτυο
• MAN (Metropolitan Area Network) – Μητροπολιτικό Δίκτυο. Δίκτυο που δεν ξεπερνά τα όρια μίας (μικρής) πόλης
• MEMS (MicroElectroMechanical System) – Μικροηλεκτρομηχανικό σύστημα
• MMU (Memory Management Unit) – Μονάδα Διαχείρισης Μνήμης
• MOS (Metal-Oxide-Semiconductor) – Μέταλλο-Οξείδιο-Ημιαγωγός (τεχνική κατασκευής ολοκληρωμένων κυκλωμάτων)
• ΜΡ3 (MPEG Audio Layer 3) – Πρότυπο συμπίεσης και αναπαραγωγής ψηφιακής ποιότητας ήχου (μέρος του προτύπου MPEG)
• MPEG (Μοtίοn Picture Experfs Group) – Πρότυπο για την ψηφιακή συμπίεση εικόνας και ήχου
• OS (Operating System): βλ. operating system
• PC (Personal Computer) – προσωπικός υπολογιστής
• QoS (Quality of Service) – ποιότητα υπηρεσίας, ποιότητα εξυπηρέτησης
• RAM (Random Access Memory) – Μνήμη τυχαίας προσπέλασης (VRAM – Video RAM, SRAM – Static RAM, DRAM – Dynamic RAM)
• RISC (Reduced Instruction Set Computing) – Yπολογιστής Περιορισμένου Συνόλου Εντολών (βλ. και CISC)
• ROM (Read Only Memory) – Μνήμη μόνο για ανάγνωση
• RFC (Request For Comments) – Τελική φάση της ανάπτυξης ενός πρωτοκόλλου ή σύμβασης για προγραμματισμό δικτύων, που οι συγγραφείς δημοσιοποιούν το κείμενο με την ένδειξη «Αίτηση για σχόλια».
• SNR (Signal to Noise Ratio) – λόγος σήματος προς θόρυβο
• TTL (Transistor-Transistor Logic) – Λογική Τρανζίστορ-Τρανζίστορ (τεχνική κατασκευής ολοκληρωμένων κυκλωμάτων)
• UART (Universal Asynchronous Receiver/Transmitter) – Ασύγχρονη σειριακή θύρα επικοινωνίας
• URL (Uniform Resource Locator) – διεύθυνση ιστοσελίδας
• VLAN (Virtual Local Area Network) – εικονικό τοπικό δίκτυο
• VR (Virtual Reality) – εικονική πραγματικότητα
• WAN (Wide Area Network) – WAN με περιγραφή «δίκτυο ευρείας περιοχής»
• Wintel (Windows + Intel) – Υπολογιστές με x86 επεξεργαστή και Windows OS (IBM-PC συμβατά)
• WWW ή www (World Wide Web) – Παγκόσμιος Ιστός, Διαδίκτυο

ΟΡΟΛΟΓΙΑ

A

• access – πρόσβαση
• accumulator – συσσωρευτής
• address – διεύθυνση
• administrator – διαχειριστής
• antialias – εξομάλυνση
• application – εφαρμογή
• array – παράταξη, πίνακας
• assembly code – συμβολικός κώδικας
• assembler – συμβολομεταφραστής
• attribute – ιδιότητα, γνώρισμα
• authentication – πιστοποίηση ή αυθεντικοποίηση ή έλεγχος αυθεντικότητας

B

• backup – αντίγραφο ασφαλείας, εφεδρικό αντίγραφο, εφεδρικός
• band – ζώνη
• bandwidth – εύρος ζώνης, φασματικό εύρος
• binary – δυαδικός
• bit – δυαδικό ψηφίο, ή απλώς ψηφίο (0 ή 1)
• bitmap – πίνακας τιμών χρώματος για κάθε pixel της οθόνης
• browser – πλοηγός, φυλλομετρητής (ή «πρόγραμμα πλοήγησης»), περιηγητής
• broadband – ευρυζωνικός, ευρεία ζώνη
• broadcast – μετάδοση
• Blog: ιστολόγιο
• bookmark – σελιδοδείκτης
• boolean algebra – άλγεβρα Μπουλ
• buffer – περιοχή ενδιάμεσης αποθήκευσης (buffering – ενδιάμεση αποθήκευση)
• bug – σφάλμα προγράμματος
• Bus: δίαυλος
• byte – ψηφιολέξη

C

• cache – προμνήμη, κρυφή μνήμη, προσωρινή ή λανθάνουσα μνήμη
• card – κάρτα
• chipset – ομάδα των κεντρικών ολοκληρωμένων κυκλωμάτων
• click – κλικ, επιλογή
• client – πελάτης, εξυπηρετούμενος
• cluster – συστοιχία υπολογιστών (όταν όλοι οι κόμβοι είναι πανομοιότυποι)
• code – κώδικα προγράμματος
• codec: σύντημηση των αγγλικών λέξεων coder (κωδικοποιητής) decoder (αποκωδικοποιητής) . Χρησιμοποιείται ως έχει αφού οι ελληνικές λέξεις δεν προσφέρονται για μια ανάλογη σύντμηση.
• core – πυρήνας
• command – εντολή
• compiler – μεταγλωττιστής
• cookie – ραβασάκι (cookie=cookie δεν είναι μετάφραση!)
• core (cpu core) – πυρήνας
• crawler – περιηγητής
• cryptography – Κρυπτογραφία
• cursor – κέρσορας, δρομέας

D

• Data – Δεδομένα
• dataflow, data-flow, data flow – ροή δεδομένων
• data-flow diagram – διάγραμμα ροής δεδομένων
• database – βάση δεδομένων
• desktop – επιφάνεια εργασίας (desktop computer – υπολογιστής γραφείου)
• device – συσκευή
• debugger – αποσφαλμάτωση
• Distributed system – κατανεμημένο σύστημα (το πλέον γνωστό παράδειγμα κατανεμημένου συστήματος σήμερα είναι το διαδίκτυο)
• documentation – τεκμηρίωση
• domain – τομέας
• domain name – όνομα τομέα
• Download – μεταφόρτωση, ανάκτηση ή «κατέβασμα»
• drag-and-drop – «σύρε κι άσε» (μέθοδος μεταφοράς αντικειμένων/αρχείων με το ποντίκι)
• driver – οδηγός (συσκευής)
• duplex – (επικοινωνία) διπλής κατεύθυνσης

E

• Email, e-mail: η-μήνυμα, ηλεκτρονική αλληλογραφία, μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail service – «υπηρεσία ηλεκτρονικής αλληλογραφίας»)
• embedded system – ενσωματωμένο σύστημα (υπολογιστικό σύστημα, συγκεκριμένου σκοπού, το οποίο είναι ενσωματωμένο σε μία συσκευή)
• emulator – εξομοιωτής
• encoding – κωδικοποίηση
• encryption – κρυπτογράφηση
• editor- κειμενογράφος (πρόγραμμα εξομοίωσης της λειτουργίας της γραφομηχανής), διορθωτής
• edition – έκδοση
• e-shop – ηλεκτρονικό κατάστημα
• execute – εκτελώ ένα πρόγραμμα ή μια εντολή (execution – εκτέλεση προγράμματος/εντολής)
• external – εξωτερικός (π.χ. external hard disk – εξωτερικός σκληρός δίσκος), το αντίθετο του Internal.

F

• fax – τηλεομοιοτυπία
• feature – χαρακτηριστικό
• field – πεδίο
• file – αρχείο
• file extension – επέκταση ονόματος αρχείου
• filesystem, file system – σύστημα αρχείων
• firmware – σταθερολογισμικό, πρόγραμμα αποθηκευμένο σε μόνιμη (ή ημι-μόνιμη) μνήμη
• floating point – κινητή υποδιαστολή
• floppy disk – δισκέτα, εύκαμπτος δίσκος
• folder – φάκελος
• format – διαμόρφωση (δίσκου), μορφή/τύπος (συσκευής)
• front-end – αρχικό κομμάτι προγράμματος σε μια σειριακή ροή διαδικασιών-επεξεργασίας πληροφορίας
• function – συνάρτηση, λειτουργία

G

• gateway – πύλη δικτύου
• graphics card: κάρτα γραφικών

H

• hard disk – σκληρός δίσκος
• hardware – εξοπλισμός ή (hardware) ή υλικό ή υλισμικό
• heuristics ή heuristic methods – ευρετικά ή ευρετικές μέθοδοι
• hexadecimal – δεκαεξαδικός
• homebrew (αμετάφραστο) – ιδιοκατασκευή (απόδ.), εφαρμογές αναπτυγμένες από ερασιτέχνες
• homepage – αρχική σελίδα,προσωπική ιστοσελίδα , κεντρικός ιστότοπος
• hotplugging: Θερμή σύνδεση, όταν δε χρειάζεται να σβήσει ο Η/Υ για τη σύνδεση με εξωτερική συσκευή (πχ οι συσκευές USB είναι hotplugging)
• hub -διανομέας
• hyperlink – υπερσύνδεσμος, δεσμός
• hypertext – υπερκείμενο

I

• image – εικόνα
• implementation – υλοποίηση
• index – δείκτης θέσης, ευρετήριο, δείκτης θέσης στοιχείου
• information theory – θεωρία πληροφορίας
• install – εγκαθιστώ (installation – εγκατάσταση)
• instruction set – σύνολο εντολών
• interactive – αλληλεπιδραστικός, διαδραστικός
• interface – διεπαφή, περιβάλλον
• Internet – Διαδίκτυο
• interrupt – διακοπή
• interoperability – διαλειτουργικότητα
• interpreter – διερμηνέας, διερμηνευτής. Το πρόγραμμα που κάνει την ερμηνεία του κώδικα.
• intranet – εταιρικό/ιδιωτικό δίκτυο

J

• joystick – χειριστήριο, μοχλός ελέγχου
• junk (mail) – ανεπιθύμητη (αλληλογραφία)

K

• keyboard – πληκτρολόγιο
• kernel – πυρήνας

L

• language – γλώσσα
• latency – καθυστέρηση μεταφοράς (= χρόνος διάδοσης + χρόνος μετάδοσης + χρόνος αναμονής), χρόνος αντίδρασης, χρόνος αναμονής
• layout – διάταξη
• layer – στρώμα, επίπεδο
• lag – καθυστέρηση, υστέρηση
• library – βιβλιοθήκη
• link – σύνδεσμος
• localization – προσαρμογή λογισμικού με βάση τοπικές ιδιομορφίες
• login – σύνδεση ή είσοδος όταν γίνεται αναφορά σε browsers
• logout – τέλος συνόδου, αποσύνδεση ή έξοδος
• logic circuit – λογικό κύκλωμα
• logic gate – λογική πύλη
• logic operation – λογική πράξη
• loop – βρόχος
• low level language – γλώσσα χαμηλού επιπέδου

M

• macro – μακροεντολή
• memory – μνήμη (memory address – διεύθυνση μνήμης, memory controller – ελεγκτής μνήμης, memory management – διαχείριση μνήμης)
• microcomputer – μικροϋπολογιστής
• microprocessor – μικροεπεξεργαστής
• minimize – ελαχιστοποιώ, σμικρύνω
• mode – τρόπος λειτουργίας, κατάσταση
• module – ενότητα, κύκλωμα, μονάδα
• monitor – οθόνη
• motherboard ή mainboard – μητρική πλακέτα/κάρτα
• mount – προσάρτηση
• mouse – ποντίκι
• multiplayer – ιδιότητα που μπορεί να έχει ένα παιχνίδι υπολογιστή να υποστηρίζει ταυτόχρονα παραπάνω από έναν ανθρώπινους παίκτες
• multiplexer – πολυπλέκτης (multiplexing – πολυπλεξία)

N

• network ή net – δίκτυο
• network card – κάρτα δικτύου
• node – κόμβος
• noise – θόρυβος

O

• object-oriented programming – αντικειμενοστρεφής προγραμματισμός
• operating system – λειτουργικό σύστημα
• optical disk – οπτικός δίσκος
• output – έξοδος
• overflow – υπερχείλιση

P

• parallel – παράλληλος (parallel port – παράλληλη θύρα)
• parameter – παράμετρος
• parser – συντακτικός αναλυτής (στάδιο της μεταγλώττισης)
• partition – διαμέρισμα (δίσκου), τμήμα, κατάτμηση
• path – μονοπάτι, διαδρομή
• peripheral (device) – περιφερειακή συσκευή ή απλά περιφερειακό
• pipeline – σωλήνωση, διοχέτευση ή διασωλήνωση (τεχνική παράλληλης επεξεργασίας)
• pixel – εικονοστοιχείο
• plotter – σχεδιογράφος
• port – θύρα (αλλά και μεταφορά εφαρμογής/παιχνιδιού από μία πλατφόρμα σε άλλη)
• printer – εκτυπωτής
• process – διεργασία
• program – πρόγραμμα (programming – προγραμματισμός)
• password – σύνθημα, κωδικός πρόσβασης
• pointer – δείκτης, δείκτης διεύθυνσης
• port – θύρα
• portable – φορητός
• printer – εκτυπωτής
• procedure – διαδικασία
• process – διεργασία
• processor – επεξεργαστής
• protocol – πρωτόκολλο
• proxy (server) – διαμεσολαβητής ή διακομιστής διαμεσολάβησης

Q

• query – ερώτημα
• queue – ουρά αναμονής
• quota – (αναλογούν) μερίδιο, ποσοστό

R

• random access – τυχαία προσπέλαση
• real-time – πραγματικού χρόνου
• recovery – ανάκτηση
• recursive – αναδρομικός
• refresh – ανανέωση
• register – καταχωρητής
• relational database – σχεσιακή βάση δεδομένων
• rename – μετονομάζω
• request – αίτηση, αίτημα
• resolution – ανάλυση
• response time – χρόνος απόκρισης
• resource – πόρος
• restart – επανεκκίνηση
• ring topology – τοπολογία δακτυλίου
• router – δρομολογητής (routing – δρομολόγηση)

S

• save – αποθήκευση
• scan – σάρωση, έρευνα (scanner – σαρωτής)
• screen – οθόνη
• screenshot – στιγμιότυπο οθόνης
• script – σενάριο, σημειογράφημα
• search – αναζήτηση (search engine – μηχανή αναζήτησης)
• security – ασφάλεια
• semicolon – άνω τελεία (;)
• sensor – αισθητήρας
• serial – σειριακός
• serial port – σειριακή θύρα
• service – υπηρεσία
• server – εξυπηρετητής, διακομιστής, υπολογιστής εξυπηρέτησης (webserver – διακομιστής ιστοσελίδων, ftp-server – διακομιστής αρχείων ή καλύτερα διακομιστής προτοκόλλου μεταφοράς αρχείων, mailserver – διακομιστής ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, nameserver – διακομιστής ονομάτων (μεταφράζει τα ονόματα σε διευθύνσεις ΙΡ και αντίστροφα)
• time – server – διακομιστής ώρας
• session – σύνοδος, συνεδρία
• shell – κέλυφος
• site – (δικτυακός) τόπος
• slider – ολισθητής ή ολισθητήρας
• slot – θυρίδα, σχισμή, υποδοχή
• software – λογισμικό
• sound card – κάρτα ήχου
• source code – πηγαίος κώδικας
• stack – στοίβα
• start – έναρξη
• stream (συνήθως data stream) – ροή δεδομένων
• storage – αποθήκευση
• stick – βλ. USB-Stick
• string – (συνήθως character string) ακολουθία χαρακτήρων
• structured programming – δομημένος προγραμματισμός
• subdomain – υποσύνολο, (υπο)τομέας, υποόνομα, (υπο)χώρος
• subnet – υποδίκτυο
• switch – μεταγωγέας

T

• tab – καρτέλα (όταν περιγράφει την σχετική λειτουργία ορισμένων εφαρμογών) ή στηλοθέτης/στηλογνώμονας
• text editor – επεξεργαστής κειμένου, διορθωτής κειμένου, κειμενογράφος
• text – κείμενο
• texture – υφή (για εικόνες)
• thread – νήμα
• throughput – διαμετακομιστικός ρυθμός
• tip – συμβουλή
• toner – γραφίτης
• toggle – εναλλαγή
• transceiver (TRANSmitter – reCEIVER) – πομποδέκτης
• transfer rate – ρυθμός μεταφοράς δεδομένων (συνήθως σε Mbit/sec ή Mbps, MB/sec, GB/sec)
• troubleshooting – αντιμετώπιση σφαλμάτων

U

• underscore – κάτω παύλα
• universal – καθολικός
• update – ενημέρωση
• upload – επιφόρτωση ή «ανέβασμα»
• USB stick – φλασάκι ή στικ ή στικάκι (συσκευή αποθήκευσης)
• user-friendly – φιλικό προς το χρήστη
• user interface – διεπαφή χρήστη, περιβάλλον χρήσης

V

• virtual memory – εικονική μνήμη
• virus – ιός

W

• wearable computer – φορετός υπολογιστής
• web – δίκτυο/ιστός
• web browser – φυλλομετρητής διαδικτύου, πλοηγός διαδικτύου
• web services – υπηρεσίες Διαδικτύου (πχ οι χάρτες της Google)
• webpage – ιστοσελίδα
• website – ιστοτόπος, ιστοχώρος
• wireless – ασύρματος
• window – παράθυρο
• word processor – επεξεργαστής κειμένου
• workstation – τερματικός υπολογιστής, σταθμός εργασίας
• World Wide Web, www, WWW – Παγκόσμιος Ιστός, Διαδίκτυο
• World Wide Web Consortium (W3C) – Κοινοπραξία του Παγκόσμιου Ιστού

ΘΥΡΕΣ