ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ | SVI Spectravideo

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1983 – Ο πρώτος οικιακός υπολογιστής της Spectravideo , ο SV-318 κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1983. Αποτέλεσε τη βάση ανάπτυξης του προτύπου MSX, το οποίο ακολούθησαν εκατοντάδες μοντέλα υπολογιστών στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, κυρίως ιαπωνικής προέλευσης. Χάρη σε μία χρονική συγκυρία, η μικρή αμερικάνικη εταιρεία, έγινε η αφορμή να υλοποιηθεί το όραμα του Καζουχίκο Νισι και του Μπιλ Γκέιτς για τη δημιουργία του «IBM-PC» των οικιακών υπολογιστών.

Η σειρά SV-300 με το σετ των περιφερειακών της Spectravideo. Για τη σύνδεση με μόνιτορ, FDD και εκτυπωτή, απαιτούνταν ξεχωριστή συσκευή Expander, η οποία διέθετε θύρες RGB, παράλληλη και RS-232. Επίσης, το πακέτο του εξωτερικού FDD περιλάμβανε και λειτουργικό σύστημα CP/M 2.2.

H SVI ή Spectravideo υπήρξε μία μικρομεσαία κατασκευάστρια υπολογιστών αμερικάνικων συμφερόντων, με έδρα το Χονγκ Κονγκ, στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το 1981-82 έγινε γνωστή για τη συσκευή Compumate SV-010 που μετέτρεπε τον Atari 2600 σε οικιακό υπολογιστή και κυρίως το Quickshot. Το πρώτο ανατομικό joystick της αγοράς.

Στην αγορά των οικιακών υπολογιστών μπήκε το 1982 και, τόσο λόγω χρονικής όσο και τοπικής συγκυρίας, έγινε η αφορμή για την ανάπτυξη του προτύπου MSX (βλ. αναλυτικότερα στο τέλος του άρθρου). Η SVI κατασκεύασε τέσσερα μοντέλα οικιακών υπολογιστών, πριν εξαγοραστεί στα τέλη του 1985 από την Bondwell. Την ιδιοκτήτρια δηλαδή των γραμμών παραγωγής των SVI υπολογιστών. Από τα μοντέλα αυτά, μόνο δύο ήταν συμβατά MSX (SVI-728/738), ενώ τα δύο πρώτα (SV-318/328) θεωρούνται «εκδόσεις beta» του προτύπου, ή MSX «μηδενικής γενιάς». Οι υπολογιστές της SVI, παραδόξως, δεν γνώρισαν ιδιαίτερη διάδοση στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη αντιθέτως έκαναν επιτυχία και μάλιστα και στο πρώην Ανατολικό Μπλοκ. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο SVI-738 υπήρξε εκπαιδευτικός υπολογιστής στην Πολωνία, αλλά και στην Φινλανδία. Δυστυχώς, και τα τέσσερα μοντέλα χαρακτηρίζονταν από χαμηλή ποιότητα κατασκευής και σε κάποιες περιπτώσεις αναξιοπιστία.

SV-318

Ο πρώτος home computer κατασκευασμένος εξολοκλήρου από την Spectravideo παρουσιάστηκε στην χειμερινή CES του 1983, έξι μήνες πριν ανακοινωθεί το πρότυπο MSX. Αποτέλεσε την έμπνευση, αλλά όχι ακριβώς τη βάση, του προτύπου, με το οποίο χρησιμοποιούσε το ίδιο hardware (επεξεργαστή, κυκλώματα γραφικών και ήχου), αλλά δεν ήταν συμβατό. Οι λόγοι της ασυμβατότητας πολλοί, ξεκινώντας από την διαφορετική έκδοση της BASIC και φτάνοντας στα πιο θεμελιώδη, όπως το BIOS και τα κυκλώματα εισόδου/εξόδου. Όλα αυτά δεν εμπόδισαν την Spectravideo να το προωθήσει διαφημιστικά ως MSX, όπως άλλωστε και το πιο ισχυρό μοντέλο SV-328 που θα ακολουθήσει πέντε μήνες αργότερα.

Το πρώτο -και βασικό- μοντέλο SV-318 διέθετε ένα φθηνό πληκτρολόγιο «γομολάστιχα» και stick τεσσάρων κατευθύνσεων, αντί για πλήκτρα cursor. Ο υπολογιστής έδειχνε -και ήταν- κατεξοχήν οικιακός.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | CPU: 8bit Zilog Z80 @ 3,6MHz, RAM/VRAM/ROM: 16ΚΒ (επεκτάσιμη στα 144ΚΒ)/16KB/32KB, Γραφικά: (TMS9981A) 256×192 pixels/16 χρώματα, 32 sprites, Ήχος: (AY-3-8910) 3 κανάλια, 8 οκτάβες, Πληκτρολόγιο: QWERTY 71 πλήκτρων («γομολάστιχα»), 5 F-Keys + stick 4 κατευθύνσεων, Θύρες: Composite (RGB και TV-out στον MkII), Cartridge, Κασετόφωνο, Super Expander, 2x Joystick, OS: MS Extended BASIC, CP/M 2.2 (προαιρετικό με εξωτερικό FDD)

SV-328

Ούτε όμως το SV-328 που παρουσιάστηκε στη θερινή CES του 1983, λίγες μέρες πριν το πρότυπο MSX, ήταν MSX συμβατός. Θεωρείται ωστόσο η βάση ανάπτυξης του MSX, με τις ομοιότητες να είναι ακόμη περισσότερες.

Για την ακρίβεια ήταν μία ενισχυμένη έκδοση του SV-318 με τετραπλάσια μνήμη (64KB αντί για 16KB) και μηχανικό πληκτρολόγιο με ξεχωριστά αριθμητικά πλήκτρα. Ο λόγος ήταν η τόνωση ενός πιο μικτού-επαγγελματικού προφίλ, που όμως δεν ήταν και πολύ πειστική, καθώς η ποιότητα του πληκτρολογίου δεν ξεπερνούσε την μετριότητα.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | CPU: 8bit Zilog Z80 @ 3,6MHz, RAM/VRAM/ROM: 64ΚΒ (επεκτάσιμη στα 256ΚΒ)/16KB/32KB, Γραφικά: (TMS9981A) 256×192 pixels/16 χρώματα, 32 sprites, Ήχος: (AY-3-8910) 3 κανάλια, 8 οκτάβες, Πληκτρολόγιο: μηχανικό QWERTY 87 πλήκτρων, 5 F-Keys, ξεχωριστό αριθμητικό, Θύρες: Composite (RGB και TV-out στον MkII), Cartridge, Κασετόφωνο, Super Expander, 2x Joystick, OS: MS Extended BASIC, CP/M 2.2 (προαιρετικό με εξωτερικό FDD)

SVI-728 (MSX1)

O πρώτος πραγματικά συμβατός MSX της Spectravideo ήταν ο SVI-728, ο οποίος κυκλοφόρησε το 1984. Πλέον η εταιρεία χρησιμοποίησε το hardware και την BASIC που αναπτύχθηκαν με βάση τα προηγούμενα μηχανήματά της για να προτυποποιηθούν τα MSX. Έτσι, πέρα από το κοινό chipset, ο SVI-728 ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε κοινό BIOS και θύρες με τα MSX, ενώ στη ROM βρισκόταν  η MSX BASIC αντί της SVI Extended. Μία ακόμη σημαντική διαφορά με τα προηγούμενα μοντέλα είναι ότι μπορεί να συνδεθεί απευθείας σε μόνιτορ.

Ο εν λόγω υπολογιστής υπήρξε ένας τυπικός MSX1 με 64ΚΒ μνήμη. Η μόνη διαφορά με τον ανταγωνισμό είναι ότι διέθετε το πληρέστερο πληκτρολόγιο -αν και διαφορετικής διάταξης- από κάθε άλλο σύστημα MSX1, καθώς ήταν πανομοιότυπο με εκείνο του SV-328, με  ξεχωριστό αριθμητικό πληκτρολόγιο.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | CPU: 8bit Zilog Z80 @ 3,6MHz, RAM/VRAM/ROM: 64ΚΒ (επεκτάσιμη στα 256ΚΒ)/16KB/32KB, Γραφικά: (TMS9981A) 256×192 pixels/16 χρώματα, 32 sprites, Ήχος: (AY-3-8910) 3 κανάλια, 8 οκτάβες, Πληκτρολόγιο: μηχανικό QWERTY 88 πλήκτρων, 5 F-Keys, ξεχωριστό αριθμητικό, Θύρες: RGB, TV-out, Cartridge, Κασετόφωνο, Super Expander, 2x Joystick, OS: MSX BASIC

SVI-738 X’Press (MSX1.5)

Είναι αξιοπερίεργο το τι ήθελε να κάνει ακριβώς η Spectravideo με τον SVI-738, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1985. Εμφανισιακά ήταν ένας φορητός SVI-728, με μικρότερο μέγεθος (χωρίς αριθμητικό πληκτρολόγιο) και ειδική λαβή για τη μεταφορά του. Εσωτερικά όμως υπήρξε ένας MSX2, καθώς τοποθετήθηκε σε αυτόν το τσιπάκι γραφικών του νεότερου προτύπου, Yamaha V9938. Από την άλλη όμως, η Video RAM παρέμεινε στα 16ΚΒ, με αποτέλεσμα να μην μπορέσει αν αξιοποιηθεί πλήρως το νέο ολοκληρωμένο κύκλωμα (σημ. το πρότυπο MSX2 προέβλεπε μίνιμουμ 64KB VRAM). Η ανάλυση περιοριζόταν στα 256×192 pixels και από τα 256 χρώματα της παλέτας μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο τα 16.

Έτσι λοιπόν, ο SVI-738 χαρακτηρίζεται ως υπολογιστής MSX1.5. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί κάτοχοί του επέκτειναν τη μνήμη ώστε να το μετατρέψουν σε MSX2. Επιπλέον, παρόλο που ήταν μικρότερο από τα «αδέρφια» του, διέθετε τον πιο πλούσιο εξοπλισμό και τη μεγαλύτερη επεκτασιμότητα. Εκτός του ότι ενσωμάτωνε FDD των 3,5» (720KB), ήταν το μόνο με σειριακή, παράλληλη και θύρα για εξωτερικό drive, χωρίς την ανάγκη expander.

Παρόλο όμως που βρισκόμαστε πλέον στα 1986, η ποιότητα κατασκευής παρέμεινε το ίδιο χαμηλή με τα προηγούμενα μοντέλα. Το πληκτρολόγιο ήταν κακής αίσθησης και το drive θορυβώδες και αναξιόπιστο.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | CPU: 8bit Zilog Z80 @ 3,6MHz, RAM/VRAM/ROM: 64ΚΒ (επεκτάσιμη στα 144ΚΒ)/16KB/64KB, Γραφικά: (V9938) 256×192 pixels/16 από παλέτα 256 χρωμάτων, 32 sprites, Ήχος: (AY-3-8910) 3 κανάλια, 8 οκτάβες, Πληκτρολόγιο: μηχανικό QWERTY, Media: FDD 3,5», Θύρες: Composite, RGB, TV-Out, RS-232C, Παράλληλη, Cartridge, Κασετόφωνο, εξωτ. FDD, Super Expander, 2x Joystick, OS: MSX BASIC, MSX DOS ή CP/M

SVI-838 (PC-MSX2)

Spectravideo SVI-838. Ένα υβρίδιο PC/XT με MSX2.

O SVI-838 υπήρξε μοναδικός στο είδος του υπολογιστής. Ένα κράμα PC με MSX2 που συνδύαζε το hardware και των δύο «κόσμων» κάτω από το ίδιο καπάκι. Βέβαια, για να μπορεί να δεχτεί τα cartridges των MSX2 θα έπρεπε να τοποθετηθεί ένας επιπλέον αντάπτορας, καθώς το σύστημα ήταν πρωταρχικά ένα τυπικό PC/XT με 256ΚΒ μνήμη και κάρτα γραφικών CGA. Για το MSX2 mode χρησιμοποιούνταν τα τσιπάκια Yamaha V9938 και General Intrument AY-3-8910 για τα γραφικά και τον ήχο αντίστοιχα. Μάλιστα, λόγω της ύπαρξης 256KB VRAM, ήταν ο μόνος που μπορούσε να απεικονίσει το mode υψηλής ανάλυσης των MSX2 και να αξιοποιήσει την παλέτα των 256 χρωμάτων.

Ο SVI-838 κυκλοφόρησε 1986 και ήταν ο τελευταίος MSX της Spectravideo. Ένα ιδιαίτερα σπάνιο στις ημέρες μας μηχάνημα, καθώς οι πωλήσεις του παρέμειναν σε πολύ χαμηλά επίπεδα μέχρι την ολοκλήρωση της παραγωγής του.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | CPU: 16bit Intel 8088 @ 4,77MHz, RAM/VRAM/ROM: 256ΚΒ (επεκτάσιμη στα 640ΚΒ)/16KB(CGA)+128KB(V9938)/8KB, Γραφικά: (V9938) 256×192 pixels/256 χρώματα, 512×212/16 χρώματα, (CGA) 640×200/2 χρώματα Ήχος: (AY-3-8910) 3 κανάλια, 8 οκτάβες, Πληκτρολόγιο: μηχανικό ΧΤ, 83 πλήκτρων, Media: 1 ή 2x FDD 5,25» (προαιρετικά HDD 20MB), Θύρες: Composite, RGB, TV-Out, RS-232C, Παράλληλη, Cartridge, Κασετόφωνο, Super Expander, 8bit ISA, 2x Joystick, OS: MS DOS

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ

SVI-318 MkII. Κυκλοφόρησε το 1984 και ήταν όπως ο απλός, με διαφορετικο mainboard. Τα δευτερεύοντα ολοκληρωμένα TTL, είχαν αντικατασταθεί από νεότερα LSI κυκλώματα.

SVI-328 MkII. Σαν τον απλό SV-328, με διαφορετική πλακέτα. Προσέξτε την τακτική της SVI να παρουσιάζει αθροιστική τις μνήμες RAM (64ΚΒ) και Video RAM (16ΚΒ)

Το ενσωματωμένο floppy disk drive, διάστασης 3,5», του SVI-738 ήταν θορυβώδες και αναξιόπιστο.

Μόνο ο SV-318 διέθετε αυτή την ιδιομορφία του stick τεσσάρων κατευθύνσεων, αντί για πλήκτρα cursor.

O SVI-738 ήταν πιο συμπαγής από τον SVI-728 και μέσω λαβής που έφερε στο πίσω μέρος γινόταν «φορητός».

Οι υπολογιστές της Spectravideo κυκλοφόρησαν και στη χώρα μας. Και εδώ, το λογότυπο MSX, χρησιμοποιήθηκε για την τόνωση του γοήτρου των SVI. (διαφήμιση SVI-728, περιοδικό Pixel)

Με το PC Pack, η Spectravideo επιχειρούσε να αναβαθμίσει τον SV-328 σε έναν επαγγελματικό υπολογιστή. Γι’ αυτό ο SVI-605 Super Expander ενσωμάτωνε δύο FDD των 5,25» και συνοδευόταν από εξωτερική κάρτα 80 στηλών και λειτουργικό σύστημα CP/M.

SVI-605 Super Expander. Για τις εκδόσεις SV-318/328 με ένα ή δύο FDD των 5,25» και 256ΚΒ. Επίσης υπήρχαν υποδοχές για έξι επιπλέον συσκευές (επεκτάσεις μνήμης, εκτυπωτής, μόντεμ)

SV-903. Εξωτερικό κασετόφωνο στέρεο, ταχύτητας 1.000 baud και με ενσωματωμένο μικρόφωνο.

Η έκδοση του παιχνιδιού Zaxxon για τους Spectravideo. Ανάλυση 256×192 pixels, 16 χρώματα

Το λειτουργικό σύστημα MSX-DOS προσφερόταν από τον SVI-728 και μετά. Εναλλακτικά υπήρχε και έκδοση του CP/M, αλλά (εκτός του SVI-738) συνοδευόταν αναγκαστικά και από το Cartridge SV-806 για την απεικόνιση κειμένου 80 στηλών

O δρόμος προς τα MSX

SVI-738 με μόνιτορ και joystick Quickshot. Το Quickshot υπήρξε το πρώτο ανατομικό joystick της αγοράς και ήταν κατασκευασμένο από την SVI.

Η SVI  που «πατούσε» σε δύο ηπείρους, όταν αποφάσισε το 1982 να προχωρήσει στην κατασκευή του δικού της μοντέλου οικιακού υπολογιστή, απευθύνθηκε στην αμερικάνικη Microsoft για την BASIC και την ιαπωνική ASCII, η οποία λειτουργούσε σαν αντιπρόσωπος της Microsoft στην Άπω Ανατολή. O ιδρυτής της ASCII, Ναζουχίκο Νίσι, επεξεργαζόταν ήδη την ιδέα δημιουργίας ενός κοινού προτύπου στους οικιακούς υπολογιστές, στα πρότυπα του IBM-PC. Έχοντας ήδη αποσπάσει τη συγκατάθεση μεγάλων κατασκευαστών της Ιαπωνίας, όπως η Sony και η Panasonic (τότε Matsushita), έκανε την πρόταση να χτιστεί αυτό το πρότυπο με βάση το hardware του πρώτου υπολογιστή της SVI, το οποίο με τη σειρά του συνθέτονταν από ήδη δοκιμασμένες λύσεις. Η αμερικάνικη εταιρεία δέχτηκε, απολαμβάνοντας το αντίστοιχο τίμημα, κι έτσι, σε συνεργασία με την Microsoft προχώρησε παράλληλα με τον SV-318 η ανάπτυξη του προτύπου MSX.

Το βασικό τρίπτυχο του hardware (επεξεργαστής Z80, κύκλωμα γραφικών TI TMS9981 και ήχου GI AY-3-8910) χρησιμοποιούνταν ήδη στους TI-99/4A και Sega SC-3000, που θεωρούνται άλλωστε μαζί με τους SV-318/328 υπολογιστές MSX «μηδενικής γενιάς». Οι δε συγγενικές SVI Extended BASIC και MSX BASIC ήταν και οι δύο παραλλαγές της 16μπιτης έκδοσης GW BASIC, που σχεδιάστηκε εκείνη τη χρονιά για τον Compaq Portable.

Μπορεί οι καθυστερήσεις της Microsoft στην ολοκλήρωση της SVI Extended BASIC να οδήγησαν στην απώλεια της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων του 1982, καθώς ο SV-318 δεν ήταν έτοιμος παρά τον Ιανουάριο του 1983. Από την άλλη όμως, τα λεφτά που εξασφάλισε η Spectravideo από τα δικαιώματα ανάπτυξης του προτύπου MSX πάνω στους δικούς της υπολογιστές, ήταν υπερπολύτιμα για την επιβίωση της μικρής αυτής εταιρείας. Επίσης, παρόλο που ο υπολογιστής της SVI δεν ήταν MSX συμβατός, η ίδια τον διαφήμισε με το λογότυπο MSX, εκμεταλλευόμενη την τεράστια καμπάνια της εποχής εκείνης. Ο πρώτος πραγματικός MSX της Spectravideo ήταν ο SVI-728 που κυκλοφόρησε το 1984.

Δεν υπάρχουν διαφορές στους editors της SVI Extended BASIC (αριστερά) και της νεότερης MSX BASIC (δεξιά). Κοινό χαρακτηριστικό η εμφάνιση των προγραμματισμένων εντολών στα πλήκτρα ειδικής λειτουργίας (F-Keys)

LINKS

• MSX: The Japanese are coming! (The Register)
• Roger’s Spectravideo page

Δείτε επίσης…

• 1983 in focus: Τα γεγονότα στην ιστορία των υπολογιστών το 1983
• Η σπιτική παρέα των MSX: Αφιέρωμα