ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

[1971] In focus

Το 1971 είναι αναμφίβολα η χρονιά του μικροεπεξεργαστή. Με τον μικρό, αδύναμο, 4μπιτο και σχεδιασμένο για ηλεκτρονικές αριθμομηχανές, 4004, η Intel βάζει τα θεμέλια για την επανάσταση των μικροϋπολογιστών και βέβαια της δικής της αυτοκρατορίας στα επόμενα 40 και πλέον χρόνια.

4004 (1971): 108kHz, 2.300 transistors, 10.000 nm
O Intel 4004 ήταν κατασκευασμένος σε λιθογραφία 10 μm και περιλάμβανε 2.300 τρανζίστορ. Το εσωτερικό του ρολόι ήταν χρονισμένο στα 108kHz. Ήταν επαρκής για ηλεκτρονικές αριθμομηχανές και μόνο.

Ο Intel 4004 υπήρξε ο πρώτος εμπορικός μικροεπεξεργαστής της νεοσύστατης τότε Intel, κατόπιν παραγγελίας της ιαπωνικής Busicom, με σκοπό την κατασκευή ενός σετ chip για χρήση από ηλεκτρονικές αριθμομηχανές της. Ο όρος μικροεπεξεργαστής που θεμελιώνεται με τον 4004, σημαίνει ότι στο ίδιο ολοκληρωμένο κύκλωμα περιλαμβάνονται το ρολόι χρονισμού, η εσωτερική μνήμη με τη μορφή καταχωρητών (registers) και η μονάδα αριθμητικών υπολογισμών (ALU). Αν και σύμφωνα με διάφορες αναφορές, η γραμμή παραγωγής είχε ξεκινήσει ήδη από το Μάρτιο του 1971, ο 4004 κάνει την πρώτη εμφάνισή του το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Βέβαια, έχει προηγηθεί η Texas Instruments με το πρώτο τσιπάκι της οικογένειας TMS1000. Πιο συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 1971 οι Μπουν και Κόχραν κατασκεύσαν το TMS 1802NC, το οποίο δικαίως ονομάστηκε computer-on-a-chip, καθώς περιλάμβανε όλα τα βασικά υποσυστήματα της καρδιάς ενός υπολογιστή σε ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα. Αν και ο ορθότερος όρος είναι microcontroller (μικροελεγκτής). Με αυτήν της την υλοποίηση η TI κατοχύρωσε την πατέντα No. 4.074.351, επτά χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1978.

H καταχώρηση του Kenbak-1 στο τεύχος Σεπτεμβρίου 1971 του Scientific American (πηγή)
H καταχώρηση του Kenbak-1 στο τεύχος Σεπτεμβρίου 1971 του Scientific American

Tο 1971 όμως είναι μία σημαντική χρονιά και στο χώρο της κατασκευής υπολογιστών, παρόλο που δεν μπορεί να θεωρείται η πλέον παραγωγική χρονιά. Έτσι, το Σεπτέμβριο του 1971 παρουσιάζονται στις σελίδες του Scientific American οι οδηγίες συναρμολόγησης του πρώτου μικροϋπολογιστή στην ιστορία. Μπορεί ο Kenbak-1 να μη διέθετε κεντρικό επεξεργαστή και οι δυνατότητές του να τον καθιστούν περισσότερο ένα γκάτζετ παρά έναν ολοκληρωμένο υπολογιστή. Δεν παύει ωστόσο να αποτελεί το πρότυπο μικροϋπολογιστών που θα κυριαρχήσουν τη δεκαετία του ’70, με απαρχή τον επίσης συναρμολογούμενο MITS Altair 8800.

Σημαντική παρουσία του 1971, ο Wang 1200. O πρώτος desktop υπολογιστής της Wang προορισμένος για επεξεργασία κειμένου. Ο Wang 1200 έγινε διαθέσιμος το 1972 και -παρόλο που δεν θεωρείται εμπορικά επιτυχημένος- θεμελίωσε την πρωτοπορία της Wang στους word processing computers. Αξιοσημείωτος και ο HP 9810A. Μετεξέλιξη του ηλεκτρονικού desktop calculator HP 9100, ο οποίος ήταν η πρώτη ηλεκτρονική συσκευή που χαρακτηρίστηκε ως «personal computer«, το 1968. Η σειρά HP 98xx, στην εξέλιξή της, θα διαμορφωθεί σε μία οικογένεια πρώιμων προσωπικών υπολογιστών. Παράλληλα, η Hewlett Packard θα παρουσιάσει και τον πρώτο minicomputer με δυνατότητα μικροπρογραμματισμού. Ο HP 2100A ήταν μέλος της επιτυχημένης οικογένειας 16μπιτων minicomputer της HP, στου οποίου την αρχιτεκτονική θα βασιστούν οι πρώτοι προσωπικοί υπολογιστές γραφείου της εταιρείας.

Λόγω μεγάλου διαθέσιμου αποθηκευτικού χώρου, οι δισκέττες των 8'' χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα από προσωπικούς υπολογιστές έως και mainframe
Λόγω μεγάλου διαθέσιμου αποθηκευτικού χώρου, οι δισκέττες των 8» χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα από προσωπικούς υπολογιστές έως και mainframe

Τα βήματα προς την εξέλιξη των πρώτων desktop υπολογιστών με την αυγή της δεκαετίας του ’70, γίνονται ολοένα και πιο γοργά. Το 1971 είναι η χρονιά που η IBM θα εισάγει στην αγορά την πρώτη εύκαμπτη δισκέτα 8 ιντσών με δυνατότητα εγγραφής. Τον τύπο εκείνο που θα κυριαρχήσει σχεδόν για μία δεκαετία ως βασικό μέσο αποθήκευσης σε minicomputers και αργότερα σε desktop και personal computers. Παραμένοντας στην IBM, εκείνη τη χρονιά κάνει την επίδειξη του πρώτου ηλεκτρονικού συστήματος αναγνώρισης ομιλίας. Το πειραματικό τερματικό της IBM μπορεί και να αναγνωρίσει και να αναπαράγει φωνητικές εντολές, με λεξιλόγιο 5.000 λέξεων.

Από τις υπόλοιπες εφευρέσεις στο χώρο της πληροφορικής, ξεχωρίζει εκείνη της EPROM. Της προγραμματιζόμενης μνήμης ROM, η οποία πρωτοκατασκευάστηκε στα εργαστήρια της Intel, το 1971.

Dennis Ritchie και Ken Thompson, οι δημιουργοί του UNIX.
Dennis Ritchie και Ken Thompson, οι δημιουργοί του UNIX.

Στο χώρο του λογισμικού, δίχως άλλο, τη μεγαλύτερη εξέλιξη του 1971 αποτελεί η ολοκλήρωση του λειτουργικού συστήματος UNIX. Ίσως του σημαντικότερου ως και σήμερα OS. Το Νοέμβριο του ’71 οι Ντένις Ρίτσι και Κεν Τόμσον προσφέρουν στην πανεπιστημιακή κοινότητα την πρώτη έκδοση του UNIX που περιλαμβάνει τότε 60 εντολές. Το UNIX υπήρξε γεννήτορας του open source, ειδικά μετά το μανιφέστο GNU, από το οποίο θα προκύψει το Linux και τα παράγωγά του. Στη διάδοσή του, τεράστιο ρόλο έπαιξε το BSD (Berkeley Software Distribution), δηλαδή η έκδοση εκείνη του UNIX που δημιουργήθηκε στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ τη δεκαετία του ’70 και οδήγησε αργότερα στην υλοποίηση των Sun OS και NeXTSTEP (Mac OS X).

Παράλληλα εξελίσσεται και το Διαδίκτυο, καθώς το ARPANET εξαπλώνεται τόσο σε έκταση όσο και στο πεδίο των εφαρμογών. Τον Απρίλιο του ’71 εκδίδεται η RFC 114 που εισάγει το Πρωτόκολλο Μεταφοράς Αρχείων (File Transfer Protocol – FTP) στους ελάχιστους ακόμη hosts του δικτύου ARPANET. Θα χρειαστεί περισσότερο από μία δεκαετία και διαδοχικές RFCs έως ότου το FTP πάρει την τελική του μορφή. Την ίδια χρονιά θα γίνει η πρώτη αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων με χρήση του συμβόλου @ στη διεύθυνση. Τέλος, ο Μάικλ Χαρτ ξεκινά το λεγόμενο Project Gutenberg στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις. Ο Χαρτ θα μεταφέρει σε ηλεκτρονική μορφή τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, και την διαθέτει σε μορφή αρχείου για κατέβασμα μέσω του δικτύου ARPANET. Αυτό θεωρείται σήμερα το πρώτο ebook (ηλεκτρονικό βιβλίο) της ιστορίας.

Nutting Computer Space (1971) - Το πρώτο Arcade που διατέθηκε εμπορικά, το Νοέμβριο του 1971. Δεν έγινε επιτυχία, σε αντίθεση με το Pong της Atari που θα ακολουθήσει ένα χρόνο αργότερα.
Το πρώτο Arcade διατέθηκε εμπορικά το Νοέμβριο του 1971.

Το 1971 είναι και η χρονιά που γεννιούνται τα Arcades. Αυτά που οι παλαιότεροι στην Ελλάδα θα θυμούνται ως «δεκαρικοφάγους». Η πρώτη αυτόνομη ηλεκτρονική συσκευή video game που θα αποκτήσει εμπορική μορφή είναι το Computer Space, της Nutting Associates. Ένα Arcade βασισμένο στο Spacewar, σχεδιασμένο από τους Νόλαν Μπουσνέλ και Τεντ Ντάμπνεϊ. Τους δύο συνιδρυτές της Atari, ένα χρόνο αργότερα.

Οι πιο γνωστές προσωπικότητες από το χώρο της πληροφορικής που γεννήθηκαν το 1971 είναι οι Μαρκ Άντρισεν (σχεδιαστής του Mosaic browser και ιδρυτής της Netscape), Τζούλιαν Ασάνζ (δημιουργός των WikiLeaks) και Σκάι Ντέιτον (ιδρυτής της EarthLink).

Στο χώρο των εταιρειών τέλος, ξεχωρίζει η ίδρυση της κατασκευάστριας εκτυπωτών Centronics, η οποία ένα χρόνο πριν (τμήμα τότε της Wang Laboratories) καθόρισε το πρότυπο ΙΕΕΕ-1284, της παράλληλης θύρας. O τύπος αυτός, γνωστός και ως Centronics, κυριαρχεί -ως και την επικράτηση του USB- για τη σύνδεση των εκτυπωτών στους υπολογιστές.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

  • Ricoh RICOM-8 (office computer) [Απρίλιος]
  • Kenbak-1 (microcomputer) [Σεπτέμβριος]
  • NTT DIPS-1 (mainframe) [Οκτώβριος]
  • Wang 1200 (desktop computer) [Νοέμβριος]
  • Data General NOVA 1220 (minicomputer)
  • HP 2100A (minicomputer)
  • HP 9810A (desktop calculator)

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΕΣ

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

  • UNIX – Λειτουργικό Σύστημα [Νοέμβριος]

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

  • FTP (File Transfer Protocol) [Απρίλιος]
  • ARPANET e-mail

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

  • Computer Space (arcade)[Νοέμβριος]
  • Star Trek (text game)

ΠΡΟΣΩΠΑ

  • Julian Assange [Ιούλιος]
  • Mark Andreessen [Ιούλιος]
  • Sky Dayton [Αύγουστος]

ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

  • Centronics (εκτυπωτές)
  • SMC Networks (δικτυακά προϊόντα)
  • Sunsoft (video games)